Có vài lần bạn ấy nói tôi gia trưởng trong cách nói chuyện nhưng không nói rõ gia trưởng như thế nào.
Tôi 25 tuổi. Chắc chắn chị em phụ nữ không thích gia trưởng và tôi cũng vậy. Tôi có trò chuyện, làm quen với một bạn nữ trong thời gian khá lâu. Có vài lần bạn ấy nói tôi gia trưởng trong cách nói chuyện nhưng không nói rõ gia trưởng như thế nào. Đọc từ điển tiếng Việt thì thấy gia trưởng là tự quyết định mọi việc theo ý mình, không chịu nhận lỗi về mình.
Hôm trước tôi đọc bài viết: Nam đồng nghiệp bảo tin nhắn tình cảm ở máy vợ tôi là gửi nhầm, thấy GS.TS Vũ Gia Hiền có đoạn: “Tôi rất bực nhưng không nói”, đây là biểu hiện của tâm lý gia trưởng và là nguyên nhân gây đổ vỡ gia đình. Tôi chưa hiểu rõ lắm. Vậy hy vọng chuyên gia có thể làm rõ khía cạnh “Gia trưởng là gì” để cánh đàn ông tránh mắc phải. Tôi xin cảm ơn.
Quốc
GS.TS Vũ Gia Hiền gợi ý:
Chào bạn Quốc,
Gia trưởng xuất phát từ gia đình Nho giáo theo thuyết “phụ, phu, tử”, tức là lấy đàn ông làm trung tâm của gia đình, trong đó mọi quyết định thuộc về người đàn ông, phụ nữ không có quyền gì. Khi còn sống trong gia đình thì cha là số một, khi lấy chồng thì chồng là số một, còn khi chồng mất thì con trai là số một.
Từ những quyền lực của đàn ông dẫn đến “Trai năm thê bảy thiếp, gái chính chuyên một chồng”, từ đó người Việt Nam sử dụng khái niệm gia trưởng là người ích kỷ, chỉ nghĩ đến mình, còn người phụ nữ trở thành nô lệ phục vụ chồng.
Sau Cách mạng tháng tám, cuộc đấu tranh giải phóng phụ nữ, nước ta xây dựng gia đình dân chủ. Khái niệm gia trưởng trở thành từ đả phá lối sống ích kỷ, không đáp ứng câu ca dao “thuận vợ thuận chồng tát biển Đông cũng cạn”. Hiện nay, khái niệm gia trưởng không chỉ nói về đàn ông mà cả phụ nữ khi làm việc gì đó tự ý quyết định theo kiểu sếp với lính (trên dưới rõ ràng), khác với người lãnh đạo dân chủ là bàn bạc trên dưới. Quyết định mà không bàn bạc bị xem là gia trưởng.
Câu nói “Tôi rất bực nhưng không nói gì” có nghĩa tự mình cho rằng việc của người kia là sai, trong khi không xem xét nguyên nhân. Tại sao anh ta có quyền “rất bực” mà “không nói”, lại đưa câu chuyện lên báo để hỏi, vậy có phải đã vô tình bêu xấu vợ mình không? Bêu xấu vợ mà không rõ nguyên nhân, lại còn tỏ thái độ “tôi rất bực mà không nói” tức là tự anh ta nghĩ ra, kết luận thì đó là hành vi gia trưởng.
Trong từ điển tiếng Việt bạn đọc cách giải thích khái niệm gia trưởng đúng nhưng đơn giản, không có ví dụ tình huống nên người đọc khó hình dung. Người phụ nữ nói bạn “gia trưởng trong cách nói chuyện” tức là cách nói chuyện của bạn như “vua nói với dân”, không để cho dân nói, hoặc như “cha nói với con”, không để cho con nói. Bạn xem lại có phải như vậy không?
Muốn được chuyên gia tâm lý tư vấn, mời bạn gửi tâm sự tại đây.
Độc giả gọi điện tâm sự với biên tập viên theo email: tamsu@nhantim.com. Các chia sẻ của bạn sẽ được đăng tải trên Tâm sự.