Tại sao anh luôn chê bai việc tôi làm, có thể nó không hoàn hảo, nhưng chắc chắn không hề tệ như anh nói.
Tôi 23 tuổi, mới tốt nghiệp đại học và đi làm ở cơ quan nhà nước được 3 tháng. Tôi có một anh trai hơn 5 tuổi, là người tháo vát, nhanh nhạy, khôn khéo, nhưng rất gia trưởng và có phần tự cao. Anh luôn muốn mọi người làm theo ý mình, kể cả bố mẹ. Hầu như tất cả những điều mà bố mẹ và tôi làm đều không vừa ý anh. Những lúc như vậy, anh luôn chê bai công khai trước mặt mọi người. Bố mẹ tôi nhiều lần khuyên bảo, nhưng anh cho rằng mình không sai và giận ngược lại. Khi bé, tôi rất quý và tôn trọng anh, nhưng bây giờ tôi thấy mệt mỏi. Từ nhỏ tới giờ, anh luôn chê bai tôi trong bất cứ việc gì. Nhưng anh chỉ biết chê chứ không chỉ rõ cho tôi nên làm thế nào mới đúng. Đôi khi tôi cảm thấy anh làm vậy chỉ để mọi người công nhận khả năng của anh. Nhiều khi tôi phản ứng lại, anh nổi khùng, nói tôi hỗn láo và không nhìn mặt tôi. Đó là nguyên nhân tôi và anh không còn thân mật, vui đùa như lúc bé.
Tôi nghĩ có thể anh nói vậy là muốn tốt, để tôi luôn phấn đấu, trở nên hoàn thiện hơn. Nhưng điều đó khiến tôi mất tự tin vì cảm thấy mất mặt, nhục nhã. Tại sao anh luôn chê bai việc tôi làm, có thể nó không hoàn hảo, nhưng chắc chắn không hề tệ như anh nói. Anh so sánh tôi với anh. Anh đã 28 tuổi, trong khi tôi mới 23, kinh nghiệm sống, vốn sống và cả tuổi đời đều thua kém anh. Nếu tôi bằng anh, một là tôi quá tài giỏi, hai là anh quá kém so với xã hội. Điều này liên tục xảy ra, tạo cho tôi tâm lý là mình làm điều gì cũng sai sót. Khi làm việc, tôi luôn sợ mọi người chê bai, đánh giá mình kém cỏi. Cố gắng làm hết sức để được thành quả hoàn hảo nhất, nhưng đồng thời cũng sợ bị hư hỏng hoặc không như ý mình. Khi làm xong, tôi luôn thấy có sai sót, bị dằn vặt, suy nghĩ nhiều và sợ mọi người đánh giá thấp.
Giao tiếp với bạn bè, tôi rất tự tin, thoải mái và vui vẻ, nhưng với người nhà và trong công việc, tôi luôn lo lắng, sợ sệt, hồi hộp nên dễ mắc sai sót. Tôi nghĩ một phần nguyên nhân là do anh trai đã quá xét nét và nhiều lần chê bai đến mức xúc phạm tôi trước mặt nhiều người. Tôi tự nhận không phải là người giỏi giang, nhanh nhẹn, nhưng cũng có điểm mạnh. Tôi rất muốn tự tin vào bản thân, sống và làm việc không quá để tâm đến suy nghĩ của người khác, không tự gây áp lực cho mình. Tôi mong chuyên gia và độc giả tư vấn giúp để tôi vượt qua tâm lý này.
Linh
Nhà tham vấn tâm lý Nguyễn Bá Đạt gợi ý:
Chào Linh,
Tôi nhận thấy bạn hiểu rõ bản thân và mối quan hệ của mình với mọi người trong gia đình, đặc biệt là với anh trai. Đúng như trong thư bạn chia sẻ, nếu một ai đó luôn bị người lớn tuổi hơn, nhất là cha mẹ, anh chị em ruột chê bai, nói xấu dẫn đến cá nhân không còn tự tin vào bản thân.
Tôi không biết anh trai bạn tài giỏi đến đâu, có thành công gì không, nhưng việc luôn chê trách bố mẹ và em là điều không thể chấp nhận được. Sự chê trách này không nhằm mục đích giúp đỡ cha mẹ, hay em ruột mà chỉ là thể hiện tính gia trưởng và quyền lực với mọi người. Tôi có cảm giác anh trai bạn đang bắt nạt bạn để thể hiện uy quyền, chứ không phải giúp đỡ. Trong tình huống này, bạn nên hẹn anh ấy và nói chuyện thẳng thắn rằng, anh ấy không có quyền xen vào chuyện riêng tư của bạn, không có quyền chê trách bạn trước mặt người khác, không có quyền dạy bạn. Nếu anh ấy không thay đổi, việc bạn và anh ấy đóng băng mối quan hệ là cần thiết. Nếu không, đến một lúc nào đó, bạn sẽ cảm thấy mệt mỏi, mất đi nhiệt tình của tuổi trẻ và hoang mang về bản thân, không tự tin trong giao tiếp cũng như công việc và mọi kế hoạch phát triển bản thân.
Có thể sự đóng băng này sẽ khiến tình cảm anh em xa cách hơn, nhưng đó là con đường để mối quan hệ anh em bạn trở nên cân bằng. Mọi người đều có quyền nói lên chính kiến của mình trong gia đình. Khi anh em bạn còn trẻ, việc này là cần thiết để tránh xung đột, mâu thuẫn ở tuổi trung niên và về già. Chúc bạn sớm giải quyết ổn thỏa với anh trai.
Muốn được chuyên gia tâm lý tư vấn, mời bạn gửi tâm sự tại đây.
Độc giả gọi điện tâm sự với biên tập viên theo số 02873008899 – máy lẻ 4529 (trong giờ hành chính). Các chia sẻ của bạn sẽ được đăng tải trên Tâm sự.